اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی
| استاد حکمت و فلسفه در اصفهان | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ وفات | ۱۵ شوال، ۱۳۰۴ق |
| محل دفن | تخت فولاد اصفهان، کنار تکیه ملا اسماعیل خواجویی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | اسماعیل درب کوشکی اصفهانی • میرزا حسن نوری • میرزا عبدالجواد حکیم خراسانی و ... |
| شاگردان | سید ابوالقاسم دهکردی • آخوند ملا محمد کاشی • جهانگیر خان قشقایی • مهدی الهی قمشه‌ای و ... |
| تألیفات | جلوات ناصریه • شرح حدیث رأس الجالوت |
| سایر | تدریس حکمت متعالیه در اصفهان |
اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی اصفهانی (متوفی ۱۳۰۴ق)، از عالمان و استادان برجسته فلسفه در اصفهان و شاگرد ملا اسماعیل واحد العین است. از شاگردان مهم او می‌توان به سید ابوالقاسم دهکردی و جهانگیرخان قشقایی اشاره کرد.
زندگینامه
اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی اصفهانی از عالمان و حکمای اصفهان بوده است. او شاگرد ملا اسماعیل بن محمدسمیع درب کوشکی معروف به «واحد العین» است. گاهی به دلیل یکی‌بودن نام این دو عالم شیعی، به اشتباه این دو نفر یکی دانسته شده‌اند؛ در حالی که ملا اسماعیل شاگرد، فرزند محمدجعفر بوده و استادش «اسماعیل واحد العین» فرزند محمدسمیع است. درباره زندگینامه و سال تولد «ملا اسماعیل بن محمدجعفر»، اطلاعات دقیقی در دست نیست؛ ولی سال درگذشت وی را مؤرخین، ۱۳۰۴ق، ضبط کرده‌اند. وی در روز جمعه، ۱۵ شوال، ۱۳۰۴ق، درگذشت و در تکیه ملا اسماعیل خواجویی در کنار قبر ملا علی اکبر اژه‌ای به خاک سپرده شد.
استادان
- ملا اسماعیل بن محمدسمیع درب کوشکی اصفهانی، معروف به واحد العین
- میرزا حسن نوری (فرزند ملا علی نوری)
- میرزا عبد الجواد حکیم خراسانی
- سید رضی لاریجانی
شاگردان
حکیم درب کوشکی، سال‌ها در اصفهان، به تدریس حکمت متعالیه پرداخت و به نوشته «میر سید علی جناب»، بسیاری از کسانی که در اصفهان، فلسفه و حکمت آموختند، از شاگردان وی بودند. در منابع تاریخی آمده است که دهکردی، شاگرد ملا اسماعیل درب کوشکی است؛ با توجه به سال تولد دهکردی (۱۲۷۲ق)، شاگردی وی نزد ملا اسماعیل واحد‌العین، بعید به نظر می‌رسد و می‌توان گفت: هرگاه دهکردی را شاگرد اسماعیل درب کوشکی دانسته‌اند، مراد «ملا اسماعیل بن محمدجعفر» است، نه «ملا اسماعیل واحد العین».
شاگردان مهم «ملا اسماعیل بن محمدجعفر» عبارتند از؛
- سید ابوالقاسم دهکردی
- آخوند ملا محمد کاشی
- جهانگیر خان قشقایی
- میرزا محمد مهدی الهی قمشه‌ای
- میرزا محمد حسین امام جمعه
- عباس قلی خان نوری
آثار
- جلوات ناصریه؛ چند نسخه خطی از این اثر در دانشکده الهیات مشهد، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه دایرةالمعارف بزرگ اسلامی موجود است.
- شرح حدیث رأس الجالوت؛ این اثر نیز در مجله «نامه فرهنگستان علوم» به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ سبزواری، شرح منظومة، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۴.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۹.
- ↑ مهدوی، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۵-۱۳۸.
- ↑ دانشنامه تخت فولاد، ج۲، مدخل ملا اسماعیل بن جعفر درب کوشکی.
- ↑ کرمی، دانشنامۀ جهان اسلام، ۱۳۹۱، ج۱۷، ص۴۷۳.
- ↑ تحویلدار، جغرافیای اصفهان، ۱۳۴۲ش، ص۶۷.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۳۴۱.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۲.
- ↑ میر سید علی جناب، رجال و مشاهیر اصفهان، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۵.
- ↑ دهکردی، منبر الوسیل در تعلیم و تربیت و اخلاق، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۱.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۰.
- ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۰.
- ↑ نفیسی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، ۱۳۴۴ش، ج۶، ص۸۰.
- ↑ حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۶، ۱۳۶۴ش، ص۲۷۴۲.
منابع
- تحویلدار، میرزا حسین، جغرافیای اصفهان، تهران، ۱۳۴۲ش.
- جناب، میر سید علی، رجال و مشاهیر اصفهان، اصفهان، چاپ رضوان پور عصار، ۱۳۸۵ش.
- حبیب آبادی، محمد علی، مکارم الآثار، ج۶، چاپ سید علی روضاتی، اصفهان، ۱۳۶۴ش.
- دانشنامۀ جهان اسلام،به کوشش غلامعلی حدادعادل، تهان، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ج۱۷، ۱۳۹۱ش.
- دهکردی، ابوالقاسم، منبر الوسیل در تعلیم و تربیت و اخلاق، چاپ مجید جلالی دهکردی، ج۱، قم، ۱۳۸۲ش.
- صدوقی سها، منوچهر، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، تهران، ۱۳۸۱ش.
- مهدوی، مصلح‌الدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۳۴۸ش.
- نفیسی، سعید، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، تهران، ۱۳۴۴ش.
- همایی، جلال الدین، تاریخ اصفهان، ج۲، چاپ ماهدخت بانو همایی، تهران، ۱۳۸۱ش.